สิ่งมีชีวิตแตกต่างจากสิ่งไม่มีชีวิต คือมีสามารถในการให้กำเนิดสิ่งมีชีวิตใหม่จากสิ่งมีชีวิตเดิมซึ่งเป็นสมบัติ ของสิ่งมีชีวิตทุกชนิดที่ทำให้สิ่งมีชีวิตสามารถดำรงพันธุ์ให้คงไว้ได้
1.1 การสืบพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวมีการสืบพันธุ์ทั้งแบบอาศัยเพศและไม่อาศัย เพศ การไม่อาศัยเพศส่วนใหญ่เป็นการแบ่งเซลล์เป็น 2 ส่วนเท่าๆกัน เช่น อะมีบา สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวบางชนิดสืบพันธุ์โดยการแตกหน่อ เช่น ยีสต์
1.2 การสืบพันธุ์ของสัตว์ การสืบพันธุ์ของสัตว์มีทั้งการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศและไม่อาศัย เพศ การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศในสัตว์ที่มีโครงสร้างของร่างกายไม่ซับซ้อนและมี ความสามารถในการงอกใหม่ เช่น พลานาเรีย ดาวทะเล สัตว์พวกนี้สามารถสืบพันธุ์โดยวิธีการงอกใหม่ การสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศเกิดจากการปฏิสนธิของเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้หรืออสุจิ กับเซลล์สืบพันธุ์เพศเมียหรือเซลล์ไข่ซึ่งอาจเกิดภายในหรือภายนอกเพศเมียก็ ได้เซลล์ไข่ที่ได้รับการผสมเรียกว่า ไซโกต
1.3 การสืบพันธุ์ของคน การสืบพันธุของคนก็เหมือนกับสัตว์ที่มีกระดูกสันหลังอื่นๆ คือ มีการรวมตัวกันของอสุจิกับเซลล์ไข่ในร่างกายของเพศหญิงเกิดเป็นไซโกต จากนั้นไซโกต จะเจริญเติบโตเป็นเอ็มบริโอ เอ็มบริโอที่เข้าสู่เดือนที่ 3 ของการตั้งครรภ์เรียกว่า ฟีตัสและเมื่อครบ 9 เดือนจะคลอดเป็นทารก
ระบบการสืบพันธุ์ของเพศชาย ประกอบด้วยอวัยวะหลายอย่างที่ทำงานสัมพันธุ์กัน ในเพศชายเมื่อย่างเข้าสู้วัยหนุ่ม สเปอร์มาโทโกเนียมแบ่งเซลล์เพิ่มจำนวนได้ตลอดวัยเจริญพันธุ์ ส่วนหนึ่งของ สเปอร์มาโทโกเนียมนี้เจริญเปลี่ยนแปลงเป็นอสุจิ ดั้งนั้นเพศชายจึงสามารถสร้างอสุจิได้ตลอดอายุ ถ้าร่างกายยังสมบูรณ์อสุจิที่สร้างขึ้นจากหลอดสร้างอสุจิจะเคลื่อนที่มายัง หลอดเก็บอสุจิและพัฒนาต่อจนเจริญเต็มที่ต่อจากนั้นอสุจิจะเคลื่อนต่อไปยัง หลอดนำอสุจิซึ่งวกขึ้นไปเหนือขอบกระดูกเชิงกรานและมีปลายเปิดเข้าสู่ท่อ ปัสสาวะ(urathra)
ระบบสืบพันธุ์เพศหญิง ประกอบด้วยรังไข่ที่อยู่ด้านล่างของช่องท้องลึกเข้าไปในอุ้มเชิงกราน อยู่2ข้างมดลูก รังไข่ทำหน้าที่ผลิตเซลล์ไข่และฮอร์โมนเพศหญิง มดลูกอยู่ด้านหลังกระเพาะปัสสาวะ มดลูกตอนล่างที่ติดต่อกับช่องคลอดจะแคบเข้าหากันเป็นปากมดลูก(cervix)ภายใน รังไข่จะมีกระบวนการสร้างเซลล์ไข่โดยเริ่มตั่งแต่เป็นทารกในครรภ์จะมี เซลล์โอโอโกเนียมเป็นเซลล์ดิพลอยด์ ซึ่งสามารถแบ่งเซลล์แบบไมโทซีสทำให้ได้เซลล์โอโอโกเนียมจำนวนมาก แต่เมื่อทารกคลอดออกมา โอโอโกเนียมจะพัฒนาเป็นโอโอไซต์ระยะแรก เมื่อเขาสู่ระยะวัยสาวในแต่ละรอบเดือนโอโอไซต์ระยะแรกบางเซลล์จะถูกกระตุ้น ด้วยฮอร์โมน FSH จากต่อมใต้สมองทำเริ่มแบ่งเซลล์แบบไมโอซีสครั้งที่ 1 ได้เป็นโอโอไซต์ระยะที่สอง1เซลล์ และพอลาร์บอดีซึ่งเป็นเซลล์ขนาดเล็ก1 เซลล์
การปฏิสนธิ
เซลล์ไข่ซึ่งอยู่ในระยะโอโอไซต์ระยะที่สองจะหลุดออกจากฟอลิเคิลเข้าสู่ ท่อนำไข่ทางไข่ที่มีลักษณะคล้ายกับแตรโดยอาศัยการพัดโบกของซิเลียที่เยื่อบุ ผิวของท่อนำไข่
การตั้งครรภ์ ผนังของมดลูกประกอบด้วยเนื้อเยื่อ 3ชั้น เอนโดมีเทรียมเป็นเนื้อเยื่อชั้นในมีความสำคัญมาก มีลักษณะคล้ายฟองน้ำและหลอดเลือดมาหล่อเลี้ยงระหว่างตั้งครรภ์เนื้อเยื่อ ชั้นนี้จะพัฒนาร่วมกับเนื้อเยื่อเอ็มบริโอแล้วเจริญไปเป็นรกเพื่อเป็นแหล่ง แลกเปลี่ยนแก๊สและส่งอาหารให้กับเอ็มบริโอเนื้อเยื่อถัดออกมา เป็นชั้นกล้ามเนื้อทำหน้าที่บีบตัวในระหว่างการคลอด นอกจากนี้ยังมีเนื้อเยื่อบางๆหุ้มชั้นกล้ามเนื้อเอาไว้อีกชั้นหนึ่งหากเซลล์ ไข่ไม่ได้รับการปฏิสนธิผนังมดลูกชั้นเอนโดมีเทรียมในส่วนที่เจริญสำหรับการ เตรียมรับการฝังตัวของเอ็มบริโอจะสลายหลุดลอกเป็นประจำเดือน
ความผิดปกติของชาย
1. การมีอสุจิที่ผิดปกติ จำนวนอสุจิน้อย ไม่มีอสุจิ หรือมีการผิดปกติเกี่ยวกับการเคลื่อนที่ของอสุจิ
2. ความผิดปกติเกี่ยวกับทางผ่านอสุจิ เช่น ท่อทางผ่านของอสุจิตีบตันไม่สามารถออกสู่ภายนอกร่างกายได้
3. ความผิดปกติในน้ำอสุจิ ความเป็นกรด-เบสของน้ำอสุจิผิดไป เช่น การขาดน้ำตาลฟรักโทสหรือมีการติดเชื้อทำให้อสุจิตาย
ความผิดปกติของหญิง
1. มีอวัยวะเพศพิการมากแต่กำเนิดเช่น ไม่มีช่องคลอด
2. ช่องคลอดหรือท่อนำไข่ตีบ มีผนังกั้น หรือมีก้อนเนื้องอก
3. เกิดการอักเสบเนืองจากติดเชื้อ เช่น พยาธิ รา เบคทีเรีย ไวรัส ทำให้เกิดภาวะการเป็นกรด-เบสของช่องคลอด หรือปากมดลูกทำให้อสุจิตาย
4. เยื่อบุผนังมดลูกผิดปกติ หรือเกิดเนื่องอกที่กล้ามเนื้อ ผนังมดลูกทำให้เกิดการแท้ง
5. การขาดฮอร์โมนโดยเฉพาะโพรเจสเทอโรน ทำให้เนื้อเยื่อบุผนังมดลูกเจริญเติบโตผิดปกติไม่เหมาะที่จะให้เอ็มบริโอฝังตัว
2การเจริญเติบโตของสัตว์ ไซโกตที่เกิดจากขึ้นจากการรวมตัวของเซลล์สืบพันธุ์จะต้องมีกระบวนการเติบโต เพื่อเปลี่ยนแปลงเป็นสิ่งมีชีวิตที่สมบูรณ์
กระบวนการทีสำคัญต่อการเจริญเติบโตของสิ่งมีชีวิตมี 4 กระบวนการ คือ การแบ่งเซลล์ ของไซโกตเพื่อเพิ่มจำนวนเซลล์ที่คล้ายคลึงกันจำนวนมากแต่ยังไม่พัฒนาไปทำ หน้าที่จำเพาะ เมื่อเซลล์ได้รับสารอาหารเพียงพอก็จะมีการพัฒนาการเพิ่มขนาดของเซลล์หรือการ เติบโตกระบวนการพัฒนาเปลี่ยนแปลงรูปร่างเป็นอวัยวะและเกิดเป็นรูปร่าง เรียกว่า มอร์โฟเจเนซิส (morphogenesis)
2.1 การเจริญเติบโตของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวและสัตว์บางชนิด
สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวเช่น อะมีบา หลังจากการแบ่งเซลล์จะมีการเพิ่มขนาดของเซลล์จนมีขนาดเท่ากับเซลล์ทั่วไป สัตวืหลายเซลล์โดยทั่วไปที่มีการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศการเจริญเติบโตจะเริ่ม ตั้งแต่ไซโกตมีการเปลี่ยนแปลงเป็นเอ็มบริโอซึ่งรายละเอียดแตกต่างกันไปบ้าง
การเจริญเติบโตของกบ
เซลล์ของกบไม่มีเปลือกห่อหุ้มแต่มีวุ้นห่อหุ้มอยู่โดยรอบเมื่อลอยน้ำจะ เห็นด้านที่มีสีเหลืองอยู่ด้านล่าง เนื่องจากมีไข่แดงซึ่งเป็นอาหารสะสมอยู่ส่วนด้านบนสีเทาเข้มจนเกือบเป็นสีดำ เนื่องจากมีสารสีอยู่หนาแน่นที่บริเวณใกล้ผิวของเซลล์เมื่อไซโกตจะเริ่มมี การแบ่งเซลล์เพื่อเพิ่มจำนวนเซลล์
คลีเวจ
เป็นกระบวนการที่ไซโกตมีการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสอย่างรวดเร็วทำให้ได้ เอ็มบริโอที่มีจำนวนเซลล์เพิ่มขึ้นแต่ขนาดของแต่ละเซลล์ของเอ็มบริโอเล็กลง ตามลำดับ
บลาสทูเลชัน
เป็นกระบวนการที่เซลล์ของเอ็มบริโอมีการจัดเรียงตัวเป็นชั้นอยู่ด้านนอก ตรงกลางเป็นช่องว่างที่มีของเหลวบรรจุอยู่เต็ม เรียกว่า บลาสโทซีสแกสทรูเลชันเป็นกระบวนการที่เซลล์มีการเคลื่อนที่และจัดเรียงตัว เป็นเนื้อเยื่อชั้นต่างๆกันประกอบด้วยเนื้อเยื่อ 3 ชั้น เอกโทเดิร์ม เมโซเดิร์ม และเอนโดเดิร์มเรียกเอ็มบริโอระยะนี้ว่า แกสทรูลา
ออร์แกโนเจเนซิส
เป็นกระบวนการที่เนื้อเยื่อทั้ง 3 ชั้นของเอ็มบริโอมีพัฒนาการไปเป็นอวัยวะต่างๆ
2.2 การเจริญเติบโตของคน เริ่มจากเซลล์ปฏิสนธิกับอสุจิเป็นไซโกตที่ท่อนำไข่ส่วนต้นมี กระบวนการแบ่งเซลล์เพื่อเพิ่มจำนวนเซลล์ เรียก คลีเวจ ได้เป็นเอ็มบริโอในระยะมอทรูลาซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงต่อไปเป็นเอ็มบริโอระยะ บลาสทูลา ขณะมีการเจริญเติบโตเอ็มบริโอจะมีการเคลื่อนที่มาตามท่อนำไข่ละมาฝังตัวใน ผนังมดลูกชั้นเอนโดมีเทรียม น้ำคร่ส่วนใหญ่มาจากเลือดของทารกโดยผ่านทางปอด ไต อีกส่วนหนึ่งจะซึมจากรกและผนังของถุงน้ำคร่ำปริมาณน้ำคร่ำจะเพิ่มตามอายุ ครรภ์ ในช่วงใกล้คลอดปริมาณน้ำคร่ำ 800-1,500 cm ซึ่งถ้าน้ำคร่ำมีปริมาณมากหรือน้อยเกินไปอาจบ่งถึงภาวะผิดปกติของทารกใน ครรภ์ สภาวะบางประการที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ เซลล์ไข่ของคนนั้นมีไข่แดงน้อยมาก ดั่งนั้นเอ็มบริโอและฟีตัสต้องได้รับอาหารจากแม่โดยผ่านทางรก ผู้ที่เป็นแม่ควรบริโภคอาหารให้เพียงพอต่อความต้องการของทารกในครรภ์ หญิงที่มีครรภ์ควรรับพลังงานจากการกินอาหารวันละประมาณ 2300 กิโลแคลอรีน้ำหนักของหญิงมีครรภ์ไม่ควรเพิ่มเกินร้อยละ 25 ของน้ำหนักก่อนตั้งครรภ์สารเคมีบางอย่างที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของทารกใน ครรภ์ได้ เช่นกัน ยากล่อมประสาทพวกทาลิโดไมด์
ปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของลูกอ่อน ปัจจัยที่มีผลจำเป็นมากสำหรับลูกอ่อน คือ อาหาร และการคุ้มภัยเซลล์ไข่ของสัตว์บางชนิดที่มีไข่แดงน้อยจึงมีกระบวนการเติบโต ที่รวดเร็ว เพื่อให้สามารถหาอาหารเองได้ ส่วนเซลล์ไข่ของสัตว์ที่มีไข่แดงอยู่มากก็จะมีการเจริญเติบโตยาวนานขึ้น การป้องกันอันตรายของพ่อแม่ให้แก่ลูกอ่อนเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ลูกอ่อน อยู่รอดเพื่อเพิ่มจำนวนประชากรและสืบทอดเผ่าพันธุ์ต่อไปได้
ที่มา http://biologistic-503-01.blogspot.com/
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น